Chào các em học sinh thân yêu! Cô là Cô Điệp đây, hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau chinh phục một ngọn núi khá “khó nhằn” trong hành trình khám phá thế giới Sinh học – Cách giải bài tập di truyền Mendel. Nghe có vẻ “đao to búa lớn” quá phải không nào? Nhưng đừng lo lắng, hãy để Cô Điệp đồng hành và giúp các em tự tin “vượt ải” nhé!
I. Hiểu rõ “kim chỉ nam”: Các quy luật Mendel
Giống như việc xây nhà cần có bản thiết kế, giải bài tập di truyền Mendel cũng cần có “kim chỉ nam” – đó chính là ba quy luật di truyền do nhà bác học Gregor Mendel phát hiện:
-
Quy luật đồng tính: Khi lai hai bố mẹ thuần chủng khác nhau về một cặp tính trạng tương phản (ví dụ: hoa đỏ x hoa trắng) thì F1 đồng tính (100% hoa đỏ hoặc 100% hoa trắng).
-
Quy luật phân li: Trong quá trình phát sinh giao tử, mỗi giao tử chỉ nhận một alen của gen. Khi lai hai cơ thể dị hợp tử F1, alen sẽ phân li cho các thế hệ sau theo tỷ lệ 3:1.
-
Quy luật phân li độc lập: Các cặp alen quy định các tính trạng khác nhau sẽ phân li độc lập với nhau trong quá trình hình thành giao tử.
II. “Bí kíp” giải bài tập di truyền Mendel
Nắm vững lý thuyết rồi, giờ hãy cùng Cô Điệp khám phá “bí kíp” giải bài tập di truyền Mendel nhé!
1. Xác định kiểu gen, kiểu hình:
- Phân tích đề bài: Đề bài cho biết bố mẹ thuần chủng hay không? Tính trạng nào là trội, tính trạng nào là lặn? Từ đó, các em sẽ suy ra được kiểu gen, kiểu hình của bố mẹ và các thế hệ con.
2. Lập sơ đồ lai:
- Sử dụng các chữ cái để kí hiệu alen (ví dụ: A – hoa đỏ, a – hoa trắng).
- Viết sơ đồ lai theo từng thế hệ, từ P đến F1, F2…
- Xác định tỉ lệ kiểu gen, kiểu hình của mỗi thế hệ.
3. Trả lời câu hỏi:
- Dựa vào kết quả sơ đồ lai, các em sẽ dễ dàng trả lời các câu hỏi của bài toán một cách chính xác.
III. “Luyện tập” với một số dạng bài tập phổ biến
Dạng 1: Biết kiểu hình của P, xác định kiểu gen, kiểu hình của F1, F2.
Ví dụ: Ở cà chua, quả đỏ trội hoàn toàn so với quả vàng. Cho cây cà chua quả đỏ thuần chủng lai với cây cà chua quả vàng. Xác định kiểu gen, kiểu hình của F1, F2?
Dạng 2: Biết kiểu hình của F1, F2, xác định kiểu gen của P.
Ví dụ: Khi lai hai giống đậu Hà Lan thuần chủng, người ta thu được F1 toàn hạt vàng. Cho F1 tự thụ phấn thu được F2 có tỉ lệ phân li kiểu hình là 3 hạt vàng : 1 hạt xanh. Xác định kiểu gen của P?
Dạng 3: Xác định quy luật di truyền chi phối.
Ví dụ: Khi lai hai cây hoa đỏ với nhau, người ta thu được F1 có cả cây hoa đỏ và cây hoa trắng. Tỉ lệ kiểu hình ở F1 là 3 hoa đỏ : 1 hoa trắng. Xác định quy luật di truyền chi phối tính trạng màu sắc hoa?
IV. “Lời kết” từ Cô Điệp
Giải bài tập di truyền Mendel không hề khó như các em nghĩ, đúng không nào? Chỉ cần nắm vững ba quy luật Mendel và “bí kíp” Cô Điệp đã chia sẻ, các em sẽ tự tin “giải mã” mọi bài tập di truyền.
Các em còn thắc mắc gì về cách giải bài tập di truyền Mendel không? Hãy để lại bình luận bên dưới để Cô Điệp giải đáp nhé! Và đừng quên chia sẻ bài viết này đến bạn bè để cùng nhau chinh phục môn Sinh học nào!